به یاد بود و ادای تعظیم به روح قــدسی جانباختگان قتل عام درافشارمورخ ۲۱دلو ۱۳۷۱خورشیدی ( ۱۰ فبروری سال ۱۹۹۳میلادی )
درتداوم جنگهای پنجسالۀ گروههای مجاهدین و ملیشه ها درفاصلۀ سالهای ۱۳۷۱-۱۳۷۵ خورشیدی درکابل یکی ازغم انگیزترین و وحشتناکترین وقایع آن،کشتارجمعی بیگناهــــان درجریان جنگها از جمله در ساحهء افشار است ، که کابل وکابلیان درطول قدامت تاریخی اش هیچگاهی اینگونه موردخونریزی،ویرانگری ،تجاوز وتحقیر قرار نگرفته است.
هرقدرپا به پای جنگهای کابل به پیش برویم، هرقدربه کاروایی سران تنظیمهای جهادی وفرماندهــــان جنگها درسازماندهی،برنامه ریزی وتداوم جنگهای ذات البینی گروههای مجاهدین ازنزدیک آشنا شویم، به همان اندازه سوزش تلخی این واقعیت را درمغزواستخوان خود بیشتراحساس می کنیم که ،قربانیان اصلی این جنگها ،شهروندان معصوم وبیگناه وطن بوده اند،این مردم بودند که درجنگهای عظمت طلبی گروههای خون آشام جنگ ،به وحشیانه ترین شکل قتل عــام گردیده اند.
متاسفانه تا به حال بنا برسیطرۀ عاملان کشتارجمعی( رهبران و فرماندهان جهادی ) درکرسی ها ورده های بلند ( در دولت حامد کرزی ) تحت حمایت ناتو وتلاش عوامفریبانه جهت مستورنگهداشتن جنایات جنگی انجام شده(که می خواهند آثار جرم فردای بازرسی را ازمیان بردارند)القاب اسطوره وقهرمان تراشی ومداحی که فرماندهـــان جنایتکاران جنگی را تا عرش اعلی میرسانند بشکل فاجعه سکوت را در میان سازمانهای طویل و عریض حقوق بشری، داخلی و خارجی مستولی گردانیده است.
توفیق ارائه فهرست جامعی ازکل کشتارهــای جمعی درجنگهای کابل که به گونۀ پهناور صورت گرفته است ،کاریست دشوار،با آنهم نگارنده کوشیده است حقایق دریافتی را با سیری گذرا وشتابناک پیرامون گوشه های این فجایع کم نظیرتاریخی،نخست ازهمه جهت ادای تعظیم به روح قدسی وملکوتی شهـــدا، جانباختکان جنگهــای کابل وافشاروثبت دراوراق تاریخ ارائه دهـــد
این قلم زنگاربسته اعتراف می نماید که درادای حق مطلب نسبت به چنین موضوعی زجرآوروالمناک موفق نبوده است ،اما این یافته ها به عنوان گوشه هـــای این تراژیدی خونین می تواند،الگوی اولیۀ بررسی هــا و تحقیقات بعدی قرارگیرد:
فاجعه افشار ۱-
مبرهــن است که شهروندان کابل ،تاریخ خونین وپرمخافتی را درجریان جنگهای تنظیمهای مجاهدین (۱۳۷۱-۱۳۷۵ خورشیدی) سپری کرده اند،دراین میان قتل عــام درافشارکابل مورخ ۲۱ و۲۲ ماه دلوسال ۱۳۷۱یکی ازغمبارترین ودهشتبارترین آنهاست.
درافشارکشتارانسانهای بیگنــاه وفجایع انجام شده تا سرحد «ژنوساید » نسل کشی انجامیده است.
با دنبال نمودن جریان عملیات محاربوی وتهاجم برافشار می توان به بخشی ازجنایاتی که درآنجا به وقوع پیوسته پی برد،ابعاد قساوت وبی رحمی چنان گسترده است که خواندن ونوشتن هرواقعۀ آن، انسان را به وحشت اندر میکند، زنان ،مردان،کودکان پیروجوان به بیرحمی کشته شده ،آنهاییکه ازفاجعۀ افشارجان به سلامت برده اند،با زخم های عمیق روحی وروانی با دشواری،اکنون به زندگی ادامه میدهـند.
آنچه درجریان تهاجم به افشاراتفاق افتاده بسیارگسترده وپهناورترازخود جنگ وقلمرو آن است،دراینجا سران وفرماندهــان (مجاهدین ؟ ) با استفادۀ ابزاری ازدین ومذهب وبرانگیختن عصبیت های مذهبی وقومی بخاطر حفظ جلال وجبروت شان،دست به قتل عــام زده اند.با خدعه وعوامفریبی تسنن را دربرابر تشیع ،پشتون وتاجیک را دربرابر هزاره به انتقام کشی هـــای خونین واداشته اند. دامنۀ کشتارجمعی ، تجاوزبرزنان ،چوروچپاول ،گروگانگیری ،اسارت وعملکردهای وحشیانۀ بسیارفراتر ازشکنجه هـای قرون وسطایی کشیده شده است.
اهـــداف تهــاجــم برافــشار:
عملیات تهاجمی که ازسوی حکومت اسلامی کابل تحت رهبری برهان الدین ربانی واحمدشاه مسعود دربیست ویکم ماه دلوسال ۱۳۷۱ خورشیدی ،با بسیج واستعمال طیف وسیع نیروهای نظامی درافشار اجرا گردید،برای هردو جناح جنگ (حکومت اسلامی) و(حزب وحدت اسلامی) دارای اهمیت ویژه واستثنایی بود.
گذشت ده ماه جنگ قبل ازفاجعۀ افشار،چالش ها ودگرگونی های جدیدی را دراوضاع سیاسی ونظامی بوجود آورده بود،ستراتیژی تفوق یک جناح ،علیه جناح دیگررنگ باخته ،صف بندی ها وایتلاف های جدیدی شکل گرفته بود.
دراین میان( ربانی ومسعود) به اتحاد اسلامی( سیاف مبلغ قرأت وهابی )که دارای جرثومۀ فکری مشترکی بودند ،نزدیکی بیشتری حاصل نموده ونه تنها نتوانسته بودند به هدف اصلی خود سرکوب نهایی حزب اسلامی حکمتیارنایل گردند،بلکه با حریف نیرومند دیگری ،حزب وحدت اسلامی که بخش های غرب شهررا ازمعبرگذرگاه تا دشت برچی و از دهمزنگ تا گردنۀ باغ بالا و افشار را درانقیاد خود درآورده بود وتا رسیدن به دروازه های ارگ، ورکاب قدرت فاصلۀ کمی برایش باقیمانده بود،مواجه شده بود. درچنین حالی حکومت « ربانی» با دو حریف پرتوان درحالی مواجه گردیده بود که حمایت ملیشه های شمال را هم ازدست داده بود.
با این حال مسعود بخاطررهـــایی ازاین بن بست نظامی ،وجبران شکست ها وکمبودهای ستراتیژی نظامی اش، خواست یکجا با متحد نظامی خود (اتحاد اسلامی تحت رهبری سیاف) وحمایت شیخ آصف «محسنی» رهبر(حرکت اسلامی) با یک نیروی تهاجمی با حزب وحدت قاطعانه به تصفیۀ حساب پرداخته وازاو انتقام بکشد.
از منظر دیگر راه اندازی تهاجم بر افشار( قرار گاه حزب وحدت هوشداری بود به ایران، حامی دایمی حزب وحدت اسلامی که با صفیر گلوله ها به تهران بفهمانند در صورتی کم مهری و عدم تمکین به خواسته های آنها قادر اند حزب وحدت را قلع و قمع نموده از کابل به بیرون اندازند . و سپس – تهاجم بر افشار و امحای حزب وحدت، نمایش پر مدعای جهت جلب کمک های امریکا و سعودی ها بود که هر دو دشمن سر سخت ایران بودند، با پژواک گلوله ها، و جویباری از خون و تل اجساد هزاره ها در افشار بیان میشد که اگر مورد عنایت امریکا و سعودیها قرار بگیرند قادر اند دست ایران را از افغانستان قطع نمایند.
شکست درجنگ با حزب وحدت برای (مسعود ) مانند جام زهری بود که می بایستی لاجرم سرمی کشید،ازاینروبا بسیج همگانی ، و گستردهء قوتها وامکانات نظامی جهت سرکوب حزب وحدت عمدتأ به دو هدف احضارات گرفته بود:
نخست آنکه: احمدشاه مسعود خواسته بود که قرارگاه سیاسی ونظامی حزب وحدت اسلامی را که درعمارت انستیتوت علوم اجتماعی ،متصل به افشارموقعیت داشت ، و به مرکزیک حکومت علیحده مبدل گردیده بود،اشغال نموده ،عبدالعلی مزاری واعضای رهبری حزب وحدت را درجریان تهاجم کشته ویا دستگیرنماید.
دوم آنکـــه: با یک تهاجم سازمان یافته حزب وحدت را ازساحۀ غرب کابل به دورانداخته ،مناطق تحت کنترول او را به تصرف درآورده ،ساحۀ حاکمیت خویش را درغرب شهروسعت بخشیده با مناطق تحت نفوذ (اتحاد اسلامی سیاف) متحد خود درغرب کابل وصل نماید.
قوتهای نظـــامی اشتراک داشته درتهاجم افشار.
دریکسوی جنگ قوتهای نظامی که درعملیات تهاجمی برافشار به تاریخ ۲۱-۲۲ دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی شرکت داشتند،به احمد شاه مسعود و ربانی وقوتهای نظامی ایتلافی او (عبدالرب رسول سیاف و شیخ آصف محسنی )مربوط بود.
درسوی دیگر- قوتهای مدافع را (حزب وحدت اسلامی تشیع) تحت رهبری عبدالعلی مزاری ، کریم خلیلی و محمد اگبری که در ساحه افشار صف آراسته بودند تشکیل میداد.
فــــرماندهــــان عمومی عملیات تهاجمی برافشار:
فرماندهی عمومی عملیات تهاجمی برافشار مورخ ۲۱-۲۲ ماه دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی مطابق ۱۰ و۱۱ فبروری سال ۱۹۹۳ میلادی را که موجب قتل عــام شهروندان مومن ومعصوم وجنایات هول انگیزدرافشارگردید، شخص احمدشاه مسعود به عهده داشت. (مسعود) به حیث سازمان دهنده وفرمانده اصلی عملیات ،قوتهای نظامی مربوط (شورای نظار- جمیعت اسلامی) را به گونۀ مستقیم وقوتهای نظامی متحدان ائتلافی خود (اتحاد اسلامی) مربوط سیاف و حرکت اسلامی شیخ آصف محسنی را بطورغیرمستقیم دراین عملیات رهبری وسوق و ادا ره می نمود. فرماندهی قوتهای حرکت اسلامی را فرمانده سید حسین انوری به عهده داشت.
درعین حال فرماندهی قوتهای اتحاد اسلامی را که درغرب کابل آمادۀ تهاجم بودند،شخص عبدالرب رسول سیاف وفرماندهــان دیگر او درحالیکه با قرارگاه عمومی ، ومرکزفعالیت مسعود درارتباطات سیستماتیک مخابره ای قرارداشتند ،سوق و اداره می نمودند.
قرارگاه فرماندهی مسعود درچهارراهی کارتۀ پروان دریک عمارت (مربوط رحیم پنجشیری معروف به رحیم غلام بچه) حدود دونیم کیلو متر ازقرارگاه حزب وحدت دورترموقعیت داشت. این قرارگاه با تدابیروسیع امنیتی ،جابجایی وسایط وسیستم های مخابره ،آتشبارهای سبک وسنگین ووسایط زرهی مجهرگردیده،وشبکه های ارتباطات آن با تمام فرماندهــــان شرکت داشته درعملیات تهاجمی بطور سیستماتیک تأمین گردیده بود.
همهچنان درعملیات محاربوی افشارکه قتل عــام شهروندان بیگناه درقبال آورد،تعداد زیادی از فرماندهـــان نیروهای نظامی متخاصم ،مجاهدین ازهردو جناح جنگ اشتراک نموده بودندکه ارائه فهرست کامل وهمگانی ازآنها را دشوارگردانیده است.
دراینجا به فهرستی استناد می شود که به وسیلۀ یک سازمان بین المللی (پروژۀ عدالت برای افغانستان) ارائه داده شده است:(۱)
یک:
فرماندهــــان جمیعت اسلامی(شورای نظار) که درعملیات تهاجمی برافشارسهم عمده داشتند، از اینقراراند:
ـ احمد شاه مسعود فرمانده عمومی ( و منسوبان قرارگاه او)
ـ ملامحمد قسیم فهیم ،رئیس ادارۀ استخبارات حکومت اسلامی ،مسئول کشف که دربرنامه ریزی عملیات وجریان آن نقش عمده را بعهده داشت.
ـ انوردنگرفرمانده جهادی فرقۀ شکردره
ـ ملاعزت فرمانده فرقۀ جهادی پغمان
ـ محمد اسحاق پنجشیری فرمانده لوای جهادی
ـ حاجی بهلول پنجشیری فرمانده لوا
ـ بابه جلندرپیجشیری فرمانده لوا
ـ خنجراحمد پنجشیری فرمانده غند
ـ مشتاق لعلی فرمانده کندک
ـ بازمحمد احمدی بدخشانی فرمانده فرقۀ قرغه
ـ بسم الله خان محمدی فرمانده ریزرفهای تهاجمی
ـ محمد صالح ریگستانی رئیس اپراسیون
همچنان دراین عملیات محمدیونس قانونی ،داکتر عبدالرحمان، داکتر عبدالله عبدالله، بابه جان ،حاجی الماس وگل حیدرو شمار دیگر نیزسهم ویژه را ایفا نموده اند.
دو:
فرماندهــــان تنظم اتحاد اسلامی که درعملیات تهاجمی برافشارنقش عمده ایفا نموده انداینها اند:
ـ عبدالرب رسول سیاف رهبراتحاد اسلامی ،سوق و ادارۀ قطعات عملیاتی خود را به عهده داشت.
ـ احمدشاه احمد زی وزیر داخله
ـ حاجی شیرعلم فرمانده فرقۀ پغمان
ـ زلمی توفان فرمانده لوای ۵۹۷ که درکمپنی پغمان موقعیت داشت
ـ داکترعبدالله فرمانده غند مربوط لوای ۵۹۷
ـ جگرن نعیم فرمانده غند مربو ط لوای ۵۹۷
ـ فرمانده ملا تاج محمدکه دربرنامه ریزی واجرای عملیات سهم داشت
ـ فرمانده عبدالله شاه با قطعه مربوطه اش
ـ فرمانده خنجربا قطعۀ مربوطه اش،که روزدوم به جبهۀ جنگ درافشارسوق گردید
ـ عبدالمنان دیوانه فرمانده غند،با قطعه اش روزدوم به عملیات سوق گردید
ـ امان الله کوچی فرمانده غند با قطعه اش روزدوم به عملیات سوق گردید
ـ شرین فرمانده غند با قطعه اش روزدوم به عملیات سوق گردید
ـ ملاکچکول با قطعه اش روزدوم به عملیات سوق گردید
ســه:
: فرماندهـــان جبهۀ مقابل،حزب وحدت اسلامی که درعملیات تدافعی افشار،سهم داشتندقرارذیل اند
ـ فرماندهی عمومی حزب وحدت اسلامی را شخص عبدالعلی مزاری و(شورای رهبری) آن ومشاور ارشد نظامی ،سید یزدان پناه ،هــاشمی که ازقرارگاه عمومی درعملیات انستیتوت علوم اجتماعی جوارافشارموقعیت داشت به عهده داشتند.
قطعات وجزوتام ها وفرماندهـــان شرکت داشتۀ حزب وحدت عبارت اند از:
ـ قطعات وجزوتام های مربوط فرقه ۹۵ تحت قوماندۀ علی اکبرقاسمی که درساحۀ اطراف پولیتخنیک جا بجا بود.
ـ جزوتام های فرقۀ ۰۹۶ تحت قوماندۀ حاجی امینی
ـ قطعات مربوط فرقۀ ۰۹۷ تحت قوماندۀ ابوذر
ـ جزوتام های دارای اسلحۀ ثقیل تحت فرمان سخی خان
ـ برعلاوه سید علی علومی منشی،عیدی محمد،ابراهیمی (خادم حسین ،اخلاص جاغوری،جان محمد ترکمنی،عباس جعفری) نیزسهم داشتند.
شرح عملیات تهاجمــی برافشــار:
الف- درمرحــــلۀ احضارات: تدابیرواقدامات زیرصورت پذیرفت:
– تمام قطعات وجزوتام های شرکت داشته درعملیات افشار، دو روزقبل ازسوی احمدشاه مسعود به حال احضارات محاربوی درآورده شده ،ازلحاظ تخنیک محاربوی ،اسلحه ،مهممات وپرسونل اکمال گردیدند.
– مواضع آتشی مربوط احمدشاه مسعود درچکارآسمایی،تپه های علی آباد وامتداد آن تا بلندی های مشرف به سیلووکارتۀ مامورین ،برعلاوه اکمالات قبلی ،مجددأ به وسیلۀ توپ های بی ام ۲۱،بی ام ۱۴ و ۲۳Zeo و۲۱Zeo وتوپهای ۷۶ و۵۷ م م وماشیندارهــای ثقیل با انبوه مهمات تقویه وتحکیم یافتند.
مواضع آتشی درچکاد(آسمایی ) که عظیم ترین زراد خانۀ آتشی را درخود داشت وظیفۀ آن درجریان عملیات این بود که درساحۀ غرب کابل ،به ویژه مناطق هزاره نشین قرارگاه حزب وحدت ،مناطق افشار،اطراف سیلو،خوشحال مینه ،کوتۀ سنگی، کارتۀ سخی،کارته های ۳ و۴،مهتاب قلعه ودشت برچی را تحت ضربات آتش قرارداده،هرجنبنده ای را نابودکند.
– اقدامات ویژۀ استخباراتی به منظورتطمیع وباز خرید وفا داری فرماندهــان حزب وحدت و(حرکت اسلامی) مربوط شیخ آصف محسنی که درارتفاعات کوه(رادار) شمال افشارجابجا بودند،ازسوی ملاقسیم «فهیم» راه اندازی شده بود. یک نظامی ارشد که درآنزمان فرماندهی قطعات جنبش ملی مربوط رشید دوستم را درکابل به عهده داشت،ازقول عبدالعلی مزاری به نگارنده گفت که :«شماری ازفرماندهــان حزب وحدت که درارتفاعات تپه راداردرشمال افشارجابجا بودند، به وسیلۀ استخبارات قسیم فهیم خریداری شده بودند که حین حمله ازجنگ ومقاومت دست بکشند،به آنها مبلغ یکصدهزاردالرامریکایی پرداخته شده بود،بعدأ معلوم شد که این دالرها تقلبی بوده اند.»
– دراین مرحله تدابیرتبلیغاتی به منظورتقویت روحیه ومورال مجاهدین شرکت داشته درعملیات وعمدتأ با تشدید مرزبندی های قومی ومذهبی تسنن وتشیع وهمچنان اقدامات به منظورتضعیف روحیه ومورال پرسونل حزب وحدت ،با پخش افواهات ترس آوراتخاذ وعملی گردیده بود.
– مساعی کشفی واستخبارات جهت تثبیت کوردینات ها ، و آتش گاه های حزب وحدت ،مواضع تانکها ، محلات مقاومت ،محلات تجمع درعقب جبهه آن جهت وارد آوردن ضربات هــوایی برآنها صورت گرفته بود.
ب- تشریک مساعی وتدابیرهمآهنگ کننده درتهــاجــم افشـــــار:
احمدشاه مسعود فرمانده عمومی تهاجم برافشار،اقدامات وتدابیرهمآهنگ کننده را جهت تشریک مساعی قوتهای شرکت داشته درعملیات اتخاذ و مورد تطبیق قرار داد بدین منظور:
– دو روز قبل ازشروع عملیات تهاجمی،همایش رهنمودی را در(بادام باغ ) با جمع فرماندهــان ارشد مربوط خود به شمول فرماندهـــان اتحاد اسلامی مربوط سیاف (حاجی شیرعلم وزلمی توفان) وفرمانده سید حسین انوری مربوط (حرکت اسلامی) نیزدرآن شرکت داشت،دایرکرد. وطی آن برنامۀ تهاجم برافشار را درمراحل مختلف توضیح نموده،اقدامات ومساعی قاطعانۀ همه را درراه پیروزی وسرکوب قطعی حزب وحدت مطالبه کرد.
– همایش دیگر دراین راستا تحت رهبری شخص «مسعود» شب قبل ازتهاجم به افشاردرقرارگاه اش درکارتۀ پروان،جاییکه که او ازآنجا عملیات تهاجمی را سوق واداده میکرد،ومرکزفعالیت های ویژۀ استخباراتی بود با شرکت تمام اعضای رهبری وفرماندهــان مربوط خود که درعملیات شرکت داشتند، برگزارکرد. مسعود دراین همایش با توضیح اهداف سیاسی ونظامی عملیات دربارۀ وضح ،احضارات محاربوی،تعدادپرسونل،سلاح ووسایط ،خطوط تدافعی،محلات مقاومت،ریزرف های حزب وحدت معلومات ارائه داده ،مساعی قاطعانۀ فرماندهـــان مربوط را درسر کوب وشکست حزب وحدت،اشغال قرارگاه سیاسی ونظامی،او وراندن او ازغرب کابل وافشارطلب کرد.
همایش های مشابه ازسوی عبدالرسول «سیاف» درشب عملیات تهاجمی به افشاربا فرماندهـــان مربوطه اش که درعملیات روزاول، وروزدوم شرکت داشتند برگزارگردید،اوفرماندهـــان خود را جهت سرکوب کامل حزب وحدت، وراندن هــزاره هــا ازغرب کابل وتصرف مناطق تحت تسلط آنها بسیج کرد. ســربریده سخن ندارد، هــزارۀ خوب هــزارۀ مرده است، روُوس خشن ترین وتکاندهنده ترین شعارهـــا وعملکردهای بود که به وسیلۀ فرماندهـــان او درافشارعملی شد. که بدون هدایت« سیاف» جامۀ عمل نمی پوشید.
شــــام فـاجعــــــه ســـرمیرســــد:
روز۲۰ دلو۱۳۷۱خورشیدی هنوزنبرد روشنی وتاریکی به پایان نرسیده بود، جبهۀ نورلحظه به لحظه ضعیف تروکوتاه ترمی شد. اهریمن تاریکی برخاسته ازعقب کوه های مغرب ضربه های بیشتری برپیکربی رمق نوروروشنی فرود می آورد،غرب شهرازافشارتا قرغه ازخوشحال خان مینه تا پغمان را درتاریکی مبهمی فرو برده بود.
با نزدیک شدن تاریکی حجم خطرنیزبیشترمی گردید،تاریکی حکم پاسدارمرگ را داشت،اجرام وصورت های فلکی ازآن بالا ستیغ پربرف کوه ها،بلندیها وشهرفررفته درسیاهی زیرشلاق سرمای زمستان،کوچه های یخ زده وبه ماتم کشیده به وسیلۀ ابوالهول جنگ را به بی توجهی نظاره میکرد.
درروزگاری ،مدتها قبل ازجنگ افشار،ساحۀ گردنۀ باغ بالا،سرک هوتل انترکانتیننتال وبرعکس آن تا کارتۀ مامورین به خط فاصل میان جناح های جنگ مبدل شده بود،درهردو سوی خط جبهه هیولای جنگ زانو زده با وسوسه های رعب انگیز،جنگسالاران را که قصد کشتن،نابودی وویرانگری را داشتند به بازی گرفته بود.
اوایل شام آرامش خلسه آوری درجبهات جنگ حکمفرما شده بود،اما جناح های جنگ ازطریق شبکه های استخباراتی خود میدانستند که فردا نبردِ سخت وکلانی درپیش رو دارند،ازاینرو با شروع تاریکی هردوجناح با آرایش نیروها ،جابجایی آتشبارها ،تخنیک محاربوی درخطوط مقدم جبهه به نبردآماده می شدند،درآن ساعات شروع تاریکی صدای غرش تانکها ،زرهپوش ها ،وسایط ثقیل با شکافتن سقف هوا غوغای پرهیبتی برپا کرده ونسبت به همه صدا ها واضح ترشنیده میشد.
آتشباری قبل ازتهـــاجــــم:
شب ۲۱ دلو یکی ازخونبارترین،فاجعــه بارترین شب هــای جنگ کابل فرا رسیده بود،دستگاه جهنمی جنگ این باربسیارقهــارترازگذشته هـــا به کارافتیده بود.
درمحاربات معاصردرجنگهـــای منظم ،دراراضی دردشت وصحرا،متداول است که قبل ازآغاز تهاجم برمواضع دشمن ،ضربات آتشی به نام آتش احضارات برای مدت یک الی دوساعت با استفاده ازتمام انواع آتش های اسلحۀ ثقیل وقوای هــوایی صورت می گیرد ومواضع دشمن به شدت کوبیده می شود،تازمینه برای تهاجم مهیا گردد.اما دراینجا طول شب به مدت آتش احضارات جهت کوبیدن یک ساحۀ شهر،خانه وکاشانۀ دهها هزارانسان صبور و مستمند، گیر افتاده در میدان جنگ اختصاص یافته بود.
قطعات تحت امراحمدشاه مسعود، وعبدالرب رسول سیاف و سید حسین انوری ازاوایل شب ۲۱ دلوبا تمام قدرت با استفاده ازانواع توپ هــا ،تانک ها ،هاوانها،ماشیندارهای ثقیل وراکت اندازها ازتیغه های آسمایی،بلندیهای تپۀ کارتۀ مامورین مشرف به سیلو، مناطق افشار را ازسرشب تا سحر کوبیدند.
جزوتام های آتشی اتحاد اسلامی تحت امرسیاف که درمناطق کمپنی وباغ داود جابجا بودند،فرقۀ قرغه مربوط جمیعت اسلامی که برای تهاجم به افشاردرمواضع انتظاربسرمیبردندبا تمام قوت آتشی دردرازای شب به افشاروحوالی آن سیلی ازآتش وخمپاره باریدند.
یکی ازباشنده هــای باغ بالا به اسم آقای« شریف عطایی» که درآتشباری های آن شب درمنزل اش بود، خاطراتش را به نگارنده چنین بیان کرد:« شب قبل ازجنگ افشار، که یکی ازهولناکترین شبهای جنگ کابل بود،منطقۀ افشاروخوشحال خان ،اطراف کوه آسمایی درجهنم آتش هــا وانفلاق ها گیرافتاده بود. منطقۀ افشارازسه استقامت تحت ضربات آتش قرارگرفته. آتش های که ازبام آسمایی ازمواضع مجاهدین «مسعود» رهــا می شد با آتش های که ازسوی کمپنی ازمواضع مجاهدین «سیاف»، وازقرغه به سوی افشارمی آمد،درهم می آمیخت. افشاربه نقطۀ تقاطع آتش ها،انفجارها بدل شده بود،آنجا را درتلاطم آتش سوزی ها وانفلاق هــا فرو برده بود.
ما ازپنجرۀ منزل خود که چشم اندازوسیعی دارد می دیدیم که گلوله های شب تاب مانند شهاب گریزانی به سوی افشارره می کشودند.ابتدا یک شعلۀ فروزنده ،متعاقبأ صدای انفجاردرمنطقه می پیچید وصاعقه وارمنطقه را روشن میکرد.
موج آتش های که ازبام آسمایی رهــا میشد، وافشاررا هدف قرارمیداد، نیرومند ترازهمه بود. ازاینرو ازشدت فیرها ،خانه ها مانند بید دروزش باد می لرزید .ازپرتورنگارنگ آتش وانفجار ،افشار درتاریکی شب،مانند روز روشن دیده میشد.
درآنشب همزمان قوتهای توپچی وراکتی حزب وحدت اسلامی نیزبه صدا درآمده بودند،بربلندیهای آسمایی ،باغ بالا،ساحۀ کمپنی وقرغه پیهم آتش می باریدند، ما خطوط روشن ومتقاطع آتش ها را دربالای سرخود می دیدیم که دررفت وآمد بودند،درواقع ما درزیریک پل عریض آتشین قرارگرفته بودیم . آتشباری های هردو جناح جنگ که درتاریکی های شب بدون اساسات نشانگیری به وسیلۀ افراد عجمی فیرمیگردید،اکثرأ به خانه وکاشانۀ مردم نگون بخت درافشار، وکمربند کوه آسمایی اصابت میکرد،موجب قتل وکشتارگستردۀ ساکنان میگردید.»
ضربات آتش احضارات درطول شب ازچکاد آسمایی،ازکمپنی پغمان،ازقرغه به افشارطوری سازمان داده شده بود،که شکل حمله های بی امان پی درپی ،مواضع ومحلات طرف مقابل را که اکثرأ درمحلات مسکونی جابجا بودند به گونه ای بکوبد که زنده جانی باقی نگذارد،تا تهاجم فردا بدون
مقاومت به نتیجه برسد.ازهمینرو ساکنان افشاربا قرار گرفتن زیرضربات آتش ها ،درگرداب خون ،مرگ وتباهی فرورفته بودند.
واقعیتهای این مرحلۀ جنگ نشان میدهد،قتل عــام شهروندان درافشاردرهمین شب آغازگردیده ، افشاربه میدان جنگ تبهکارانه وکشتاروحشیانه مبدل گردیده بود،بسیاری ازاصابت مستقیم آتش هــای اسلحۀ ثقیل ،مرمی های توپچی،راکت،ماشیندارهای ثقیل به خانه های شان وشماردیگردراثرسقوط وفروریختن سقف خانه ها جان باختند وزیرخروارها خاک وسنگ مدفون گردیند.
جنگسالاران که درهردو سو فرمان ماشین کشتاررا بدست داشتند،آخرین محصولات دانایی جهادی و ایدلوژی جنگ آفرین خود را درجنگ افشاربه کارگرفته بودند،با سرکوب خونین شهروندان بیگناه که منبع اصلی آن انتقامجویی های مذهبی وقومی وعظمت طلبی بود دست به کشتاربزنند.
فاجعــۀ قتل عــام درافشاردرآن شب وروزحادثه ای نیست که بتوان آنرا به سادگی توضیح داد، این فاجعـــه را می توان زنجیری بی پایان خیانت وانتقامجویی وقدرت طلبی هـــای نامشروع تصور کرد، فاجعـــۀ افشارعروج جباریت،توفان خونریزی وآدمکشی بود.
تقریبأ هیچ خانه ای نمانده بود که سقف آنرا گلولۀ ثقیل نشگافته باشد ،فرارازآن جهنم آتش،درآن ظلمت شب وسردی هــوا که مانند بیداد جنگ خونخوارگردیده بود،کارساده ای نبود،ازاینرو همه درخانه های خود،تن به تقدیرسپرده باقی مانده بودند،خانه ها بدون تهکاوی به شدید ترین تلفات انسانی مواجه گردیده بود.
افشاردرآن شب به میدان کربلا تبدیل شده بود ویزیدهای زمان( مسعود ، ربانی، سیاف، محسنی ) آنرا درگرداب خون وآتش فروبرده بود، گویی چرخ افلاک هم ازآن بالا با نظارۀ محشرجنگ با خون کشته شدگان می چرخید وسیراب نمی شد.
تهــــاجـــم برافشارآغــــــازمی شـــود:
به طلیعۀ بامدادی ساعتی نمانده بود،وآخرین ستارگان دربسترآبی وسرد فلک محومی شدند،وموج سپیده برخاسته ازمشرق دریای آسمان را ازتاریکی می شست. تهاجم برافشارساعت پنج صبح مورخ ۲۱دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی به امرفرمانده کل،احمدشاه مسعودازسه استقامت آغازگردید:
ازاستقامت بادام باغ: ۱-
قطعات وجزوتام های جابجا شده درخط مبدأ تهاجم که حدود پنجصد نفرتخمین زده می شدند تحت امر انوردنگر ازبادام باغ دست به تهاجم زده،پیشروی را به سوی ارتفاعات تپه های رادارکه درشمال افشار،حاکم برمنطقه موقعیت دارد ودربخشهای آن قوت های حزب وحدت داخل موضع بودند،ادامه دادند. مواضع حزب وحدت درآن بلندیها دستخوش آشفتگی وورشکشتگی گردیده ،وگزارشات دوبارۀ خرید آنها ازسوی استخبارات (ربانی ومسعود) به وسیلۀ ی قسیم فهیم نیزداده شده بود.
علی توسلی غزنوی ضمن توضیح نمیرخ حوادث آنروز،ازخیانت یکی ازفرماندهـــان حزب وحدت به نام فرمانده « صداقت » گزارش داده است.(۲))
ازاستقامت سرک عمومی کارتۀ پروان به افشار: -۲
نیروهای شورای نظار«جمیعت اسلامی» که در مناطق کارتۀ پروان وباغ بالا،تپۀ هوتل انترکانتیننتل که درمواضع مبدأ تهاجم جابجا گردیده بودند،ازطریق سرک عمومی با تانک ها ووسایط رزهی به استقامت قرارگاه حزب وحدت که درعمارت انستیتوت علوم اجتماعی درساحۀ افشارموقعیت داشت به تهاجم پرداختند.
: ازاستقامت غرب وخوشحال مینه -۳
قوتهای اتحاد اسلامی تحت رهبری سیاف وفر قۀ مقیم قرغه تحت قومانده،فرمانده بازمحمد احمدی با وسایط زرهداردست به تهاجم زده به سوی افشارتاختند.
تهاجم قوتهای «مسعود» درهرسه استقامت به وسیلۀ آتش تانک ها ،توپچی ،راکت اندازها، به ویژه ازبام آسمایی وفرقه قرغه حمایه گردیده،قرارگاه حزب وحدت ،ودرمجموع مناطق هزاره نشین شهربه منظورجلوگیری از تجمع وتقرب قوتهای تازه نفس واحتیاط به خط مقدم جهۀ حزب وحدت، دوامدار کوبیده می شد.
حزب وحدت نیزدرهمه استقامت ها به دفاع برخاسته بود،توپچی وتانک ها واسلحۀ ثقیل آن درچند استقامت ،به فعالیت پرداخته ،مناطق باغ بالا ،کوه آسمایی ،قرغه ،کپمنی را به شدت تحت ضربه قرار میداد. موج آتش ها ،صدای پیهم فیرها ،غرش تانک ها ،انفلاق ها منطقه را درجهنم سوزانی فرو برده ،فضا از بوی باروت و سوختگی انباشته بود.
چند ساعت اول جنگ با پیشرفت ها ،مقاومت ها وعقب نشینی های وقفه ای ولحظه ای هردوجناح جنگ همراه بود.
دراین حال دراولین یورش ها ،مواضع دفاعی حزب وحدت درتپه های رادارممتد درشمال افشاربه وسیلۀ نیروهای مهاجم ازبادام باغ درهم شکست وبه تصرف نیروهای مهاجم احمدشاه مسعود درآمد.
سقوط تپۀ رادارکه دراثریک توطئه وخیانت صورت گرفت،چون ضربت خنجری بود که برقلب حزب وحدت فرود آمد،وازآن ضربت قد راست نکرد. سقوط تپۀ رادار با موقعیت ستراتیژیک اش درواقع جبهۀ جدیدی دیگری را با قویترین آتشبارها برعلیه حزب وحدت کشود. متعاقبأ شدت آتشباریها ازآنجا شگاف عمیقی را درمواضع وقرارگاه و درسیستم تدافعی حزب وحدت بازکرد وبا عث سرعت تهاجم قوتهای مسعود درسرک عمومی گردید. ازآن به بعد شدت جنگها به اطراف پولیتخنیک درسرک عمومی ،سه راهی کارتۀ مامورین کشانده شد ،افراد مهاجم با تانکها ی شان درمسیرجادۀ عمومی ،گام به گام زیرتأثیرآتش های حزب وحدت به ویژه آتش راکت اندازها که از عقب هردیوار وموضع فیرمیگردید،به پیش می رفتند.
حزب وحدت دریک تلاش خود بعد ازسقوط تپۀ راداربه سوق ریزرف های خود به جبهۀ نبرد پرداخت. حوالی ساعت هفت صبح ،حدود یکصد نفرداوطلب را با وسایط زرهی تحت فرماندهی تورن «قیس» به خط جبهه وارد کرده وشامل صف محاربه کرد.(۳)
درچاشتگاه روز۲۱دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی دراطراف پولتخنیک انستیتوت علوم اجتماعی ، قرارگاه حزب وحدت جنگهای شدیدی درگرفته بود،مجاهدین حزب وحدت با تمام قوت سعی می نمودند که قوتهای مهاجم مجاهدین شورای نظاررا درسرک عمومی وسه راهی کارتۀ مامورین متوقف نموده به آنها تلفات وضایعات وارد آورده،آنها را به عقب نشینی وادارنموده ،زمان را جهت داخل نمودن قوتهای ریزرف وتازه نفس که ازکوتۀ سنگی درحال تقرب به جبهۀ جنگ بود کمایی نماید.
اما مجاهدین مسعود،به اطراف پلتخنیک وانستیتوت علوم اجتماعی(قرارگاه حزب وحدت) رخنه نموده وخواسته بودند ،حلقۀ محاصره را به دورا دورقرارگاه حزب وحدت تنگترنموده ازعقب نشینی رهبری حزب وحدت جلوگیری به عمل آورده، همه را کشته یا دستگیر نمایند.
همزمان دراستقامت غرب افشارمیان مجاهدین اتحاد اسلامی،تحت رهبری سیاف وقوای قرغه تحت قوماندۀ،فرمانده احمدی با مجاهدین حزب وحدت که درعمارت های پرورشگاه وطن،مرکزتعلیمی امنیت دولتی وغرب افشارجابجا بودند نبردهای شدیدی درگرفته بود،دراین حال مقاومت های سرسختانۀ حزب وحدت باعث توقف هجوم های اتحاد اسلامی گردید،تانک ها ووسایط زرهی اتحاد اسلامی برای آنکه شکارراکت اندازهای حزب وحدت نگردند درعقب بلاکهای رهایشی قرغه ودیوارها درغرب خوشحال خان داخل موضع گردیده به آتش باری ادامه میدادند.
دراین گیرودارجنگی ،علی الرغم آنکه حزب وحدت ازمدتها قبل درآنجا حضورداشته وصف جنگی آراسته،ونیروهای زیادی را درآنجا تمرکزداده بود،به آنهم مجاهدین حزب وحدت به زودی بی نفس گردیده ،لاک ها ودیوارهای دفاعی آن درجوارقرارگاهش«انستیتوت علوم اجتماعی» درهم شکست، وقبل ازنفوذ مجاهدین مسعود به داخل قرارگاه،عبدالعلی مزاری وافراد ارشد رهبری حزب وحدت حوالی ساعت های یک بعد ازظهربا پای پیاده ازآنجا موفق به فرارگردیده ،به سوی خوشحال مینه عقب نشستند،مسعود نتوانست یا نخواست حزب وحدت را مورد تعقیب قراردهد،ازینروحزب وحدت به ویژه به ابتکاریکی ازفرماندهــان به اسم« قاسمی»(۴) به زودی قادرگردید که خط تدافعی جدیدی را دروسط خوشحال خان وامتداد آن به سوی سیلو،علی آباد ،کارتۀ سخی تاسیس ودرآن به مدافعه بگذرد.
قوتهای مسعود بعد ازاشغال قرارگاه حزب وحدت که درآن ذخایرعظیمی اسلحه ومهمات،اسناد سیاسی وتبلیغاتی فراوانی وجود داشت،به سرکوب متباقی نیروهای حزب وحدت که درعمارت های اکادمی پولیس،پرورشگاه وطن،اطراف افشارومرکزتعلیمی امنیت دولتی که به جنگ ومقاومت ادامه داده بودند وپوسته ها،داروغه های که درمسیرجادۀ عمومی (باغ بالا قرغه) که ازمدتها قبل درکنترول حزب وحدت بوده واکمالات وحرکت فرقۀ جهادی مقیم قرغه را به چالش کشیده بود،پرداخت. به این ترتیب روزاول جنگ به پایان رسید،ودرآن شامگاه تیره وتار،هیولای خون آشام جنگ،جهت بلعیدن زندگی وانتقام گیری مکررازشهروندان افشاربه دورا دورآن حلقه بست.
شــب دوم وروز دوم جنــگ درافـشـــار:
روزاول جنگ با همۀ مصیبت ها،خونریزی وویرانگری اش به پایان می رسید،درغروب کناره های آبی آسمان رنگ قرمزی بخود گرفته بود،گویی آسمان ازشدت خونریزی درزمین وشهرازشدت سرما و و رفتن خورشید ماتم گرفته بود.
جنگ ودرگیری ها ازاوایل شب میان نیروهای متخاصم به شدت آغازیافته بودـ اما نیروهای تحت فرمان احمدشاه مسعود وسیاف درشب دوم ازدخول به داخل ساحۀ رهایشی مردم که درافشار هنوز مقاومت ادامه داشت احتراز نموده بودند. ازاینرو افشاربازهم یکباردیگر هدف آتشباری های اسلحۀ ثقیل قرارگرفته،حجم گستردۀ آتش های ضربوی شبانه بخصوص ازبام آسمایی وازتیغه های (تپۀ رادار) وازساحۀ کمپنی وقرغه درتمام طول شب برافشارفرود آمد.
این آتشباری ها مانند شب قبل جویباری ازخون وآتش جاری کرد،تلفات و ویرانی جانگدازی بجا گذاشت،دراین شب وضع وحشتناکی پیش آمده بود،شهروندان افشارکه تحت آتشباری شدید ثقیله قرار گرفته بودند،خواسته بودند با استفاده ازتاریکی های شب ازخانه های خود برآمده بهرسوبگریزند،اما هدف آتشباری ها قرارگرفته،دسته دسته درکوچه ها وسرکها کشته شدند. وآنهاییکه درخانه های خود باقی مانده بودند به شدت تلفات دیدند.
آتشباری های ثقیل درشب دوم برافشار،رزمندگان حزب وحدت را نیزدرآنجا ازپا درانداخت،وآنها درتاریکی های شب ساحه را ترک داده به خوشحال مینه عقب نشینی نمودند،بدین ترتیب اوضاع برای دخول قوتهای مهاجم (مسعود وسیاف ) به افشارکه تعداد شان درحدود دوهزارنفرتخمین زده می شدند، مساعدگردید.
درصبحدم روزدوم جنگ ،نیروهای مهاجم ازشرق وغرب درافشارباهم ملاقی ووصل شدندو نیرو های تازه نفس اتحاد اسلامی که دراوایل صبح به جبهۀ افشارسوق گردیده بودند،درمجموع توان قوتهای مهاجم را ارتقا داده بود.
دراوایل صبح با فروکش کردن مقاومت حزب وحدت درافشارعملیات تهاجمی نیزبطی گردیده بود، دراین حال دو لشکرخونریز وچپاولگر،مربوط احمدشاه مسعود وسیاف به افشارسرازیرگردیده به بهانۀ جستجوی افراد حزب وحدت اسلامی به تلاشی اماکن شخصی پرداخته ،به دستگیری وتوقیف بیگناهان، تجاوزبه زنان،چوروچپاول آنجا مبادرت ورزیدند.دراین جریان شمارزیادی ازساکنان مظلوم به جرم هزاره وشیعه بودن ازدم تیغ گذشتند.
درتصفیۀ افشاربدست مهاجمین(مسعود وسیاف) انتقامجویی های مذهبی وقومی،شوق دست یافتن به غنیمت جنگی ازجمله مال ودارایی های شخصی شهروندان،تجاوزبه زنان به گشترش ابعاد وشدت فاجعه، قتل عام درآنجا افزوده بود.
ساعات اندوهبارمردم افشارفرا رسیده بود،درآنروزهردم حجم فاجعه های هولناک بزرگترمیشد، افشاریان جزالتجا به خداوند ،وخواندن اوراد رد بلا چاره ای نداشتند،فاتحین افراد مسعود وسیاف خانه به خانۀ افشاررا مورد پیگردقرارداده وبه کشتار،تاراج وتجاوزپرداخته بودند،ماشین کشتاربه حرکت آمده بود،سیلاب وارخون میریخت،شهروندانیکه طی شب ها وروزگذشته به گونۀ جان به سلامت برده بودند،اینک درحریم خانه وکاشانۀ شان به بی رحمانه ترین اشکال به قتل رسیدند.
درغروب روزدوم ۲۲دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی که هنوزخونریزی درافشارقطع نگردیده بود، احمدشاه مسعودبه حیث فرمانده عمومی عملیات که رهبری جنگ وفتح ؟ درافشاربا نام او تشخص یافته است با سیمای فاتحانه ومافوق و غرق در غرور و افتخارهمایشی را درهوتل انترکانتیننتل کابل برگزارکرد.
دراین همایش چهره های سرشناس حکومت اسلامی،برهان الدین ربانی ،عبدالرب رسول سیاف، آیت الله محسنی،آیت الله فاضل،ملا فهیم قسیم ،رهبری جمیعت اسلامی وشورای نظار،افرادارشد وزارت دفاع وفرماندهانی که درفتح جنگ افشارنقش آفریده بودند،حضوربهم رسانیده بودند.
احمدشاه مسعود پیروزی درافشاررا که دراثرتشریک مساعی قوتها بدست آمده بود،درنتیجه قرارگاه حزب وحدت وانسجام مدافعه ای آن درهم کوبیده شده ، ومنطقۀ افشارکه گویا به محل تجمع قوتهای دشمن مبدل گشته ،تصفیه گردیده وبه حریف ضربۀ کاری وارد آورده بود به همه تبریک گفت. « مسعود » پیروزی درافشاررا که ظرفیت حیرت انگیزستیزه جویی وقتل عام شهروندان بیگناه وپاک گهررا به نمایش گذاشته بود،نشانی ازغیرت وشجاعت ومایۀ فخرخود وهمرزمان خود دانست. دراین همایش به فرمانده سید حسین انوری مربوط تنظیم حرکت اسلامی « تشیع» که متحد مسعود وربانی درجنگ افشاربود، واو ازسوی شهروندان پیرو تشیع نسبت اشتراکش درپیکارافشارکه مرگ وتباهی وقتل عام تشیع وهــزاره ها را درقبال آورده بود،تحت فشارقرارگرفته بود،به وی وظیفه سپرده شد که به مسئله تبادلۀ اسرا اقدامات به عمل آورد.
مسعود هدایت داد یک گارنیزیون نظامی جهت حفظ منطقۀ افشاربوجودآید،متباقی قوتهای عملیاتی ازآنجا خارج گردند.اما اسناد حاکی ازآنند که بعد ازهمایش متذکره،چپاول وتجاوزهمچنان درافشارادامه داشت.
شام همانروز این خبرازطریق رادیو کابل نشرگردید(۵): « یک تعداد باند افراد فتنه انگیزوآشوب طلب «مزاری»که درمرکزانستیتوت علوم اجتماعی مستقربودند،انستیتوت علوم اجتماعی ومنقطۀ افشاربا کمک یک تعداد نیروهای مخلص هزاره ها با شورای نظارپاکسازی شد وقطعات تصفیوی وزارت دفاع به عملیات خود ادامه میدهند.
خـــاطـــره ای ازروزسوم جنگ درافـشار:
یکی ازباشنده هــای باغ بالا جوانِ فرهیخته به نام حمدالله (۶) لیسانسۀ حقوق خاطرات اش را از روزسوم جنگ افشاربه نگارنده اینگونه بازگوکرد:« دوروزجنگ تاریخ های ۲۱ و۲۲ دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی با تمام اضطراب وخطرات آن سپری گردید،روزسوم که صدای دلخراش گلوله ها درساحۀ افشاربند آمده بود،خستگی ناشی ازتداوم دهشت جنگ چند روزه واجبارباقی ماندن وپنهان بودن در تهکاوی های خانه ،دلتنگی وخستگی تحمل ناپذیری به بارآورده بود،آنروزبا چهارتن ازجوانان،رفقای محله قدم زنان به ایستگاه باغ بالا ،مقابل سرک هوتل انترکانتننتال راه کشودیم،درآنجا مصلحت آن شد به جای گردش درسایه زار کاجستان باغ بالا سری به افشاربزنیم ، وازپی آمد های جنگ مطلع گردیم.
درمسیرراه افشارازمیان کتاره های آهنی درهم شکسته وفروریختۀ پولیتخنیک وانستیتوت علوم اجتماعی که قرارگاه حزب وحدت درآن قرارداشت،نقش اصابت مرمی های ثقیل ،راکت ها خمپاره ها،شکستگی وسوختگی دردرودیوارها به مشاهده میرسید،انبوهی ازشیشه های شکسته ،سنگ وسمنت فروریخته پراگنده بود. موج آتش های ویرانگربرپیکرعمارت ها وصحن چمن ها فرود آمده ،زیبایی های آنان را داغان کرده بود.عبورومرورتانک ها بروی جادۀ اسفالت،صیقل سیاه آنرا روبیده وعمرسرکها را به آخررسانده بود.همه جا انباشته ازپوچک های خالی اسلحۀ خفیفه،راکت ها وخول ها خالی برنجی توپ ها ونارنجک ها خالی منفلق شده بود.
وقتی به افشارپای نهادیم گویی به شهرارواح،متروک ومخروبه وهراسناک پا گذاشته ایم،تا چشم کارمی کردخانه ها ودیوارهای درهم شکسته،راکت خورده،سوخته و ویران جلب نظرمیکرد،تقریبأ خانه ای نبود که سقف آنرا راکت یا شرانیل توپچی سوراخ نکرده وفرو نریخته بود. درکوچه ها به ویژه حاشیۀ سایه زاروبرف دارآن درحویلی های درودیوارشکسته ،لکه ها وداغ های قرمزخون نقش بسته بود. گفتی چند حیوان وحشی ،تعمه وشکاری را دریده وبلعیده بودند.
آنگاهیکه به جوارتکیه خانۀ افشاررسیدیم ،گویی به یک مقتل وذبح گاه غرق تالاب خون پای گداشته ایم ،آنچه درپندارم نمی آمد به وقوع پیوسته بود، ازآنروزسالهای زیادی می گذرد، اما چشم دید آن مانند کابوس وحشتناک دراعماق جانم رخنه زده است،هرچه میکوشم رهــایم نمی کند،ای کاش آنرا ندیده بودم.
درشب های اول و روزتهاجم برافشارحینیکه ساکنان آنجا تحت ضربات آتش های اسلحۀ ثقیل قرار گرفته بودند،شماری ازآنها با ترک خانه های شان به امید یافتن پناهگاه مصئون تر،به تصوراینکه مهاجمین همشهری آنها مسلمان وازجملۀ فرزندان آدم اندومکانهای مذهبی را موردتهاجم قرارنمی دهند به « تکیه خانۀ » افشارپناه برده بودند.اما حینیکه دژخیمان ازتجمع شهروندان درآنجا آگاه می شوند، تکیه خانه ازرزاد خانۀ آتشی چکادآسمایی ،مربوط احمدشاه مسعود ومواضع آتشی سیاف ازکمپنی آماج حملات وآتشباری های شدید قرارمی گیرد،وشماری زیادی ازپناهجویان، اطفال وزنان،جوانان ومردان درآنجا قربانی می گردند. علاوه ازآنکه یک تعداد زیاد اجساد دراوایل صبح به وسیلۀ اقارب شان ازآنجا بهرطرف منتقل گردیده بودند،اما ما دربعد ازظهرآن روزاجساد زیادی را درصحن وداخل تکیه خانه دیدیم که با لباسهای آغشته به خون ،نیمه سوخته وداغان شده درهرطرف افتاده بودند.
صحن وداخل تکیه خانه بیک میدان وقتلگاه مئومنان مبدل شده بود،مهاجمین تا توانسته بودند آدم کشته وخون ریخته بودند، جسدخانم جوانی را دیدیم که دریک جویچه افتاده بود،ما بدن نیمه عریان او را با پیراهــن پرازلکه های خونش پوشاندیم.
درآنروزهرچند صفیرگلوله ها خاموش گردیده بود،اما وحشت هولناک هنوزدرآنجا مستولی بود، فریادرسی نبود که کاری انجام دهــد. ازیکی ازباشنده های افشارکه خود به دنبال فرزند گمشده اش می گشت پرسیدیم ،چرا به دفن این شهــدا کسی اقدام نمی کند،مردکه مانند یک کالبد نیمه جان بود گفت،یک تعداد زیاد اجساد را گروههای مهاجم ازخانه وکوچه ها جمع نموده ،میت ها را مانند لاشه ها برموترهای لاری بارنموده بهرسو برده درقبرهای دسته جمعی زیرخاک نمودند،اما یک تعداد را نگذاشتند ،یا نخواستند کسی دفن کند،آنها می گفتند بگذاراجساد درهمه جا پراگنده باشد تا دیگران ببینند، پند بگیرند، وبا ما دیگر نجنگند.
جنایات جنگ درافشــــار کــابل:
جنگ درافشارکابل میان جناحهای رقیب مجاهدین ،ازیکسو ربانی- مسعودوسیاف ومحسنی وازسوی دیگر «مزاری وهیئت رهبری حزب وحدت»،یکی ازبرهـــه هـــای تزاژیک وفاجعه بارجنگهـــای کابل است. این جنگ مولود جنون عظمت طلبی،تعصب وعصبیت های مذهبی وقومی ،پوتنسیال وحشتناکی ر ادرخونریزی وکشتارهموطنان بیگناه ازخود نشان داد. بررسی وتحقیقات مدافعان حقوق بشرنشان میدهد که درجریان جنگ درافشار،محلات مسکونی مردم درمقایسه با قرارگاه حزب وحدت اسلامی که درانستیتوت علوم اجتماعی قرارداشت،هدف آتشباری هــای بیشتری اسلحۀ ثقیل ،توپچی ،راکت وتانک قرارگرفته است. این مسئله نشانگرآنست که انتقامجویی هـــای مذهبــی وقومی منبع اصلــی عملیات تهاجمی برافشاربوده ،شهـــروندانی که تعلق جنگی نداشتند ،به جــرم شیعــــه بودن وسکونت دریک ساحـــــۀ شیعـــه نشین فجیعـــانه کـشتــارگردیده اند.
عملیات تهاجــمی سازمان یافته برافشار، مورخ ۲۱ و۲۲ دلو سال ۱۳۷۱ خورشیدی تحول جدیدی را درشیوۀ جنگیدن مجاهدین علیه یکدیگر ارائه داد،دراین جنگ فاکتورهای مذهــبی ونــژادی کاملأ مشهود گردید،انتقامجویی ها که درمیان گروههــای مجاهدین شدت یافته بودبه وحشیانه ترین وکم نظیرترین شکل آن به نمایش گذاشته شد.
با نگاهــی به گـــزارشات سازمانهای مــدافع حقـــوق بــشر جهـــانی،چشمدیدهـــا وروایاتی کسانی که خود جــریان جــنـــگهــا وکشتـارهـــا را درافشاردیده اند،انسان را به واقعـــات دردناکی مــواجه می سازد،شهـــروندان بیگناه ومعــصوم دریک جنگ تبهکارانه وانتقام گیری هــولناک قــــربانی گردیدند.
هـــزاران زن ومرد،هـــزاران فــرزند دلبــند و دوشیزۀ نوباوه،هـــزاران جــوان نورسته درخــانه وکاشــــانه شان دراثرانتقامگیری وحشیانه ،یا ازاثرآتشباری ها وهجــوم هـــا کشته شده،یا اسیرگرفته شده ومورد تجـــاوز جنسی قـــرارگرفتند،مـــردان به اردوگــــاه هـــای کارشاقه واجباری مربوط سیاف ومسعود شبیه اردوگاهــای فاشیسم هــتلری به انتظارمرگ فرستاده شدند.
به اساس یک گزارش رسمی(۶) ازاین جنگ ازجمله «۸۰۰» تن افــراد اسیرشده که دارای سنین ۱۰-۳۵ ساله بودند «۷۵۰ » نفر آنها دراسارت به قتل رسیده یا مرده اند.دراین راپوررقم «۸۰» نفرغیرنظامیان که درکوچه ها وسرکهای افشارکشته شده بودند وچوروچپاول «۵۰۰۰» خانه نیز گزارش داده شده است.
گستردگی قتل عـــام وفجــایع انجام شده به وسیلۀ نیروهای مسعود وسیاف ومحسنی درافشارکابل که تا سطح یک « ژنوساید » بلند رفته است ،متأسفانه آماردقیقی ازقــربانیـــان جنگ درافشاردردست نیست تا میزان باورنکردنی کشتارجمعی درافشارکابل دردوسه روز جنگ ۲۱-۲۲ دلو دانسته شود. اما هرگاه ازدیدگــاه ومنظر نظــامی با توجــه برحجم پرکثافت وتبهکــــارانۀ آتش هـــای اجــرا شده، ازسه استقامت درشبها وروز هـــای عملیــات بالای افشارکه نفوس زیادی را درخود جا داده بود،وهجــوم لشکر انتقامجــو وچپاولگــر به داخل افشارنگاه کنیم ،درآنصورت وسعت وکمیت تلفات انسانی دقیق ترنمایان میشود.
بررسی هـــای صاحب این قلـم نشانـــگرآنست که حد اقل دراین جنگ تبهــکارانه،بیش از پنجهــزار انسانهـــای بیگناه قربانی گـــردیده اند،یعنی با ارقامی که آنرا با پژوهنــدۀ دیگرانجنیرسخی ارزگـــانی (۷) ارائه داده است همخوانی دارد. برعلاوه تعداد دوچند دیگر،انسانهای معصوم ،زخمی ومعلول گردیده اند.
مسئله تخطی هـــای صــریح حقــوق بــشری انجام شده درافشاربه وسیلۀ جناحهای جنگ ،بررسی هـــای ویژۀ کاملتری را می طلبد که این مختصرتوان واستعداد آنرا درخود نمی بیند ،مع الوصف در اینجا به عنوان قطره ای ازیک دریا ،شماری محدود ازجنایات مستند وگزارش شده به وسیلۀ نهادهـــای مدافع حقــوق بــشر،ومحققین ارائه میگردد.
شاهــدان عینی که شهرت شان ثبت گردیده است دربارۀ سرگذشت هــای خود به « پروژۀ عدالت برای افغانستان» قرارزیرین اظهارکرده اند: شخصی گفته است: « حینیکه منطقۀ ما تحت آتشباری های شدید توپچی وراکت قرارگرفت،ما با خانوادۀ خود به خانۀ خشویم که درهمان ساحه قرارداشت پناه برده درآنجا پنهان شدیم… مردان مسلح مربوط جمیعت اسلامی که به زبان دری وافراد مربوط سیاف که به زبان پشتو حرف میزدند به چوروچپاول خانه ها پرداخته بودند،من ناگزیرخانوادۀ خود را به جای دیگر فرستادم ودروازۀ حویلی را بازگذاشتم تا افراد مسلح فکرکنند که خانه را هم سنگران شان خالی کرده اند، وخودم درخانه باقی ماندم .حوالی ساعت یازده قبل ازظهریکی ازفرماندهـــان اتحـــاد اسلامی ،به نام عزت الله با ده مرد مسلح داخل خانه شدند،آنها مرا بسیارلت وکوب کرده به قرغه انتقال داده ،دریک کانتینر که درآن ۶۰ تا ۶۵ نفردیگری بودند محبوس نمودند. آنها ما را روزانه به کاراجباری، حفر مواضع وخندق ها می بردند،کسانیکه می خواستند آزاد شوند،بایستی مبلغ پنجــزاردالر پول رهــایی می پرداختند،مبلغی که من هرگزآنرا نداشتم ،بالاخره یکی ازدوستانم درقرغـــه پول را پرداخت ومرا آزاد کرد.
شاهـــد دیگر گفته است:«افراد مسلحی که درافشاربه تلاشی وجستجوی خانه هـا پرداخته بودند ، اورا دستگیروبه پغمان انتقال داده ودریک کانتینرمحبوس نموده،روزانه او را با تعداد ده بیست نفرجهت حفرزیرزمینی ها، مواضع وکارتعمیرات می بردند،او اظهارکرده است که درآنجا کانتینرهــای زیادی پرازآدم بود، شبانه بعضی آدم ها ازکانتینرخارج وبه بیرون می بردند، وآنها دوباره برنمی گشتند،ما صداهای فیررا می شنیدیم که همه کشته وتیرباران می شدند. شماردیگردرحین حفرخندق وکاراجباری کشته شده،درآنجا زیرخاک میشدند،من بالاخره با پنهان گردیدن دردریا زیریک پل موفق به فــــرار گردیده به کـــویته گریخــتم.)
یک خــانم اظـــهــارکرده است:«حوالی ساعت های سه بعد ازظهر(۲۲ دلوسال ۱۳۷۱) یک گروه ده پانزده نفری اتحاد اسلامی(سیاف) به بهانۀ جستجوی افراد حزب وحدت وارد منزل ما گردیده،پسریازده سالۀ مرا بازداشت کرده با تهدید به او گفتند که بگو پدرت کجاست،واسلحه را به سوی او نشانه گرفتند،اما من خود را به پیشروی پسرم انداختم ،اما آنها آتش کشودند،گلوله ها به دست وپای پسرم اصابت کرد، و متعاقبأ درپنج فیربعدی کشته شد. بعد نوبت خودش رسیده است،افراد مسلح طوریکه سه نفراورا محکم گرفته اند و به نوبت به او تجــاوز نموده اند.»
شــاهـــددیگرگفته است:«درروزتهاجــم به افشاربه وسیلۀ اتحاد اسلامی ،بطورناگهــانی دستگیرگردیده وبه شدت لت وکوب وبیهــوش گردیده است ودرجایی افتاده وبعد ازبهــوش آمدن به سوی خانه برگشته درمسیرراه اجســاد ۳۰-۳۵ نفررا دیده است که دراثنای فـــرار ازافشارکشته شده بودند،او درآن ساحه دو جسد را ازچاه بیرون کشیده ویک سرقطع شده را که درلب یک کلکین گذاشته شده بود،دیده است.»
شــــاهــــد دیگـــر،یک خـــانم اعتـــراف کرده است:« درروزدوم تهــاجــم افراد مسلح وارد منزل او درافشارگردیده واو را مورد لت وکوب قرارداده به او وخــواهـــرش تــجــاوز جنسی نمودند، واشیای قیمتی خــانه را با خــود بردند.
خــانمی دیگری گفته است:« وقتیکه افشاراشغال گردید،افراد مسلح اتحاد اسلامی ساعات هفت صبح به زوروارد خانۀ او گردیده ،به چهـاردوشیزه که درآنجــا جمع شده بودند،تجــاوزنمودند.علاوتأ خودش وخواهـــرش که چهارده ساله بوده نیزمورد تجــاوز جنسی قرارگرفته است.»
درکتاب بصیرصبا (۸) دربارۀ جنگ وجنایات انجام شده درافشارآمده است:« جنگ سوم بین قوای مسعود وسیاف ازیکطرف وحزب وحدت عبدالعلی مزاری ازطرف دیگر،که این جنگ به نام فاجعـۀ افشارنیزیاد میگردد،این جنگ ازگردنۀ باغ بالا آغازوانستیتوت علوم اجتماعی ،اکادمی سارندوی، پولیتخنیک ومرکزتعلیمی وزارت امنیت دولتی ازحزب وحدت بدست اتحاداسلامی سیاف وشورای نظار مسعود قرارگرفت. بدترین جنایت هــا صورت گرفت،افراد غریت وبیچارۀ هـــزاره جوقه جوقه تیرباران واعدام گردیدند،به ناموس آنان تجــاوزگردید،تعدادی اززنان هــزاره ازطرف جنگجویان جانب مقابل به جاهای نامعلوم انتقال داده شده ودرمنطقۀ افشاروخوشحال خان به زنان ودختران درمقابل چشم شوهـــر،پدروبرادرش تجــاوزصورت گرفت،اموال ودارایی آنان به تاراج رفت … دوجانب درگیرمسعود وسیاف ازیکطرف ،حزب وحدت ازطرف دیگرچنان جنایت آفریدند که قلم ازتحریرآن عــاجزاست.»
علی توسلی غزنوی دراثرش (۹) دربارۀ جنــگهــای افشارکه خود شاهــد صحنه هــا بوده است نگاشته است:«فضای سیلووافشار،تپۀ رادار غبارآلود وآتش فراگرفته بود… خدایا چه روزوحشتناک وغم انگیزی بود،مرد وزن و بچه های کوچک سربریده ومغزهــا پراگنده ودستها قطع شده،زنان ومردان به اسارت گرفته شده به شیون افتادند،ناله هــای آنهــا دلخـــراش وجانگدازبود،که دل هربشر را که عـــاطفه دارد می سوزاند. این همـــه تــجــاوز وبیرحمی وشقــاوت وقساوت قــلب اتحـــاد سیاف وشورای نظارمسعود فــــرامـــوش نــشدنی است.»
باشندۀ دیگری که درجریان حمله برافشار،پسرجوانی بود،گفته است که با آغازصبح تعداد زیادی ازفامیل ها،ازجمله فامیل خودش،شروع به فرارکردند:« وحشتناک بود،راکت ها وانفجارها ادامه داشت … من راکتی را دیدم که خانۀ همسایه را پراند،پسرش کشته شد وخون ازبدنش فوران میزد. من آنرا دیدم … حملۀ «زمینی » بعد ترآغازشد… فامیل ما رد شد ،زمانیکه میرفتیم ،ما اجسادزیادی از کشته شدگان را درسرک دید یم.
زنی ازافشاربه دیدگان حقوق بشر ازچگونگی کشته شدن شــوهــروپسرش بدست نیروهــــای اتحــاد ( سیاف ) درنخستین روزحمـــله حکــایت میکند :« درحالیکه ما ازافشارفرارمی کردیم ،سه تن ازتفنگداران سیاف به خانۀ ما واردشدند وبدون به زبان راندن کلمه ای تفنگ هـــای شان را به سوی شــوهــــرم وپــســرم نشانــه رفته هـــردو را درمقابل چشمـــان ما به گلـــولـــــه بسند … ما به سرخــود می زدیم وبا گـــــریــه خــود را بروی اجـساد آنان انداختــیم ،تفنگ بدستان ما را تهــدید کردند که اگـــراز فــغــان ونـالـــه دست نکشیم بالای ما نارنجک انداختــه همـــۀ ما را نابود خـــواهــند کرد…
باشندۀ هـــزاره،از افشارکه درآنزمان پســری بود،گفت که توسط عساکری که فکرمیکندکه پشتون – احتمالأ اتحاد اسلامی سیاف بودند به اسارت درآمده وبه انستیتوت علوم اجتماعی انتقال داده شده بود.وی گفته است که درراه اجساد بی حساب غیرنظامیان را دیده. « من عده ای ازافراد پغمانی (افراد اتحاد) را دیدم که خانه به خانه را می پالیدند. من درخانۀ خود بودم ،این قوماندان حسن یالداریکجا با هفت یا هشت نفرمسلح به خانۀ ما آمد… آنان مرا به چنگ انداخته با خود بردند،بسیارترسیده بودم… درمسیرراه پنجاه تا شصت جسد را روی سرک دیدم ،بعضی ازآنان تیرباران شده بودند،اعضای بدن عده ای بریده شده بود،خون زیادی برزمین ریخته بود،صحنه ای تکاندهنده ای بود،درذهنم حک شده است که چقدرترسناک بود … بربعضی ازآنان فیرشده بود،من اجسادی را دیدم که شکم هــای شان پاره شده بود،بعضی ها هدف انفجارهــا وحملات راکتی قــرارگرفته سوخته بودند… فکرمی کنم اکثــریت شان توسط تفنگداران کشته شده بودند… باشندۀ دیگری گفت:« به تاریخ ۱۱ فبروری وی شاهــد فیرراکت هــا ازقلــۀ کوه افشاربه سوی جمیعتی ازمــــردم بود که درحال فــــراربودند:«جمیعت قلۀ کوه را تسخیرکرد،درحدود پنج بعد ازظهرآنان فیر راکت ها را از قلۀ کوه به سوی این منطقه آغازکردند.آنان مردم را درهمینجا ،درسر سرک به قتل میرساندند.مردم با عجله به خارج ازافشارفرارمی کردند. ازدحام مردم به سوی این سرک بود(سرکی که ازسمت شمال جنوب افشاربه طرف شرق ادامه دارد). سرک مملو ازجمیعتی بود که می خواستند ازافشارفرارنمایند… نیروهـــای مسعود به سوی آنان فیرمیکردند. آنان به سوی سرک تیر آندازی داشتند. سه باراین سرک مورد حمله قرارگرفت . هفده نفرکشته شدند- هفده جسد به روی سرک قرارداشتند- ما حساب کردیم . نعش ها دراین قسمت سرک افتیده بودند…معلومداربود که آنان غیرنظامیان بودند. بلی، کاملأ واضح بود:آنان برقع داشتند،اطفال بودند ،روشن بود که غیرنظامیان هستند.
: فـــاجــــعــۀ افــشار،گــوشـــه هــــای ازجنــایت حــزب وحـــدت را نیز افــشا کرد
یکی ازافــراد اتحاد اسلامی که درجنگ افشارشرکت داشت،به دیدبان حقوق بشرگفته است،وقتی آنها( انستیتوت علوم اجتماعی ) قرارگاه حزب وحدت را اشغال نمودند،آنان چندین زن را درآنجا یافتند که می گفتند توسط افراد حزب وحدت به آنان تجــاوز شده است،آنان تعداد زیادی اززنان زندانی را نیز یافتند. دراتاق دیگرتعدادی ازاجساد مردان و(۲۵) زندانی مرد را که به علت شکنجه بیش ازحــد اعصاب شان را ازدست داده بودند یافتند،همه شان بخاطرشکنجۀ بیش ازحــد کامــلأ دیوانـــه شده بودند ،این شخص اظهـــارکرده است که نتوانسته بیشتردرآنجــا بماند،بخاطربوی بد به بیرون فــــــرارکرده است» (۱۰).
فرنیترپست روز۱۶ فبروری ۱۹۹۳-چهارروزبعد ازفاجعــۀ افشارگـــزارش داد:« حدود صد زن درمقابل دفترسازمان ملل درکابل دست به اعتراض زده وخواستاربازگشت شــوهـــران وبرادران زندانی شده شان بودند،درحالیکه تعدادی هم چوروچپاول،تجاوزوقتل هــای را که درساحۀ افشار صورت گرفته ،شرح دادند.
اعتراض براین مظالم به دلیلی صورت گرفت که روزپنجشنبه منطقۀ شیعـــه نشین را نیروهــــای اتحـــاد طرفداردولت، جناحــی که توسط عربستـــان سعــودی حمایت می شود، ونیــرو هــــای وزیردفــــاع احمدشاه مسعود ازنیروهـــای حزب وحدت دوباره تصرف نمودند.
مهـــاجـــرینی ازمنطقه که درمسجــدی درساحۀ مجاورتایمنی جمع شده بودند، به اساس گــزارش شــاهــدان عینی گفتند که این کشتارهــا روز پنجشنبه چند ساعت قبل ازغــروب آفتاب شروع وتا روز بعد ادامـــــه داشت.
شهــلا یکی ازنرس های جوان گفت:« ۱۲ تن آنانی بودند،بعضی شان راکت اندازهــا را روی شــانه شان حمــل می نمودند،آنان دروازه را شکستاندند وبعـدأ به خـــواهــــرم ومن نزدیک شدند،پدرم کوشش کردکه مانع آنهــا شود، ولی آنان پدرم را زده وشکنجــه نمودند،آنان یکی ازپاهــای پدرم ودو دستش را قطع نمودند.درحویلی یک سگ بسیارکلان متعلق به یکی ازقوماندانان بود ،یکی ازآنان دست هـــای پدرم را به این سگ انداخت.»
فیروزه، زنی دیگری قرآنی را نشان داد که توسط مرمی پاره شده بود،اوگفت که او این قرآن را بروی مهاجمین وازکرده،اما بیهـــود ه بود،گلــوی شــوهـــرش بریده شدوسه دخترش هم کشته شدند.»
سوگبارترین فصل جنــایات بـــشری انجــام شده درافشــار نه تنها فــــرامــوش کردن،بلکه عـــدم به دادگـــاه کشاندن متهمــان آنست. دولت موجــود درافغانستان تحت رهــبری حــامد کــــرزی که درســتون هــای اصلــی قدرت، متهمین به نقض حقــوق بــشررا گمــاشته است.آگــاهـــانـــه ازتمکین به عــدالت،ومرحــم گذاری برزخــــمهـــای داغـــدیدگــان ابا ورزیده است. علی الرغم آن صدای داد خواهـــــی جــــگرســوختــــگان رساتروزخـــم عمیق کشتارهــــای دسته جمعی درجنگهــای افغانستان ازجمـــــله درافشاربیشترنمایان می شود.
هـــردردی برای آدمـــی زود کهــنـــه می شود،اما قتل پدو مادر،قتل همســـر،فــــرزندان وعـزیــزان به وسیلۀ هـــرکسی که انجـــام گیــرد کــهنــه نمی شود،همیشه مثل اینست که این حادثــــه همین امــــروز اتفاق افتاده است. کسانیکه ازگرداب کثیف جنگ هـــای کــابل« قتل عــــام درافــشار» جان به سلامت برده یا عزیزی را ازدست داده ویا به شکلی ازجنگ صدمــه دیده،معلول ومعیوب گردیده اند ،تا اکنون با اندوه جـــانگــــداز،مصیبت جنگ را تحمل کرده وشمارزیاد به امــــراض روحـــی و روانی مبتلا گردیده ،همـــــه خـــواهــــان به محـــاکمه کشاندن متهمان به یک دادگـــاه عــــادلانه اند.
هیچکس نمی تواند بگوید که کشتن مخالفین جنایت نیست. فاجعه نیست غیرانسانی ،غیراخلاقی وغیردینی نیست. وقتی کسی فکرواخلاق ومنطق کشتن مخالف خود را تحت هربهانه ای قبول میکند وبه کشتاردست میزند، درواقع جوازکشتن خود را بدست مخالفین خود صادرمیکند.
همه دیدند که دو فرمانده معـــروف ازدوجناح جنگ (احمدشاه مسعود وعبدالعلی مزاری ) که درسازماندهـــی ورهبـــری جنگهـــا که قتل عـــام را درقبال آورد،نقش اول را ایفا نمودند،بدست جهادگران دیگر ازقماش خود کشته شدند. تاریخ مسئولان اصلی قتل عــام هـــا درکابل، وازجمـــله درافشاررا با ننگ وخیانت یاد میکند.
– کشتاروحشیانۀ شهــــروندان مـــئومــن درافـــشــاریک جــــنایت بــشــری و نســـل کشـــی است، بایـــستـــی مــــطــابـــق کــنــوانــسیونــهــای جــنــایات نـســل کـشــی مـــورد داد خـــواهــــی قـــــــرارگیــــرد.
منشـــورســازمـــان ملل مــتحــــد به حقــوق بـــشــر جــنــبـــۀ جهــانی داده است. دولت افـــغـــانــستــان با پذیرفـتـن آن این مسئلــــه را به رســمیـت شــنـاخته است که حقــوق بــشــرمــندرج درمنـشــورســازمــان ملل مــوضوعــی است که مــــوردعــلاقـــۀ جــامعــه بین المللی است،دیگــــر درحـــوزه وصــلاحیـت دولت هــا نمــی گــنجــد.
« عــدم مـجــازات پاداشــی است به جنایتکاران وجنایت به سوی جنایت بشر،عـــدم مـجــازات جنــایــتکــاران –شکست قــانــون،شکست انسانیت واخــلاق، پشت پا زدن به اصـــول دین ومــذهــب است،عـــدم مـجــازات،جنایت را سرعت می بخــشد وآنرا چند برابرمیگرداند». فاجعـــۀ افشارکه ظــرفیت حــیرت انگیزی قتل عــام ،ویرانگری ،چپاولگری ،تجاوزبه عفت ،سیطره جویی مذهبی وقوم کشی را ازخود نشان داد،کافی است،نفرت ازجهادگران تبهکاررا دردل هـــرانـــسانی جا دهــد. فاجعـــــۀ افشار برگــی ازآمـــوختنی هـــــای تاریخ است که نباید تکرارگردد.
یادآوری وتـــعظــیم بـــه خـــاطـــرۀ غـــم انـگــیــز قــــربـانیـــان قــتل عــــام درافـشــار وجیبه ایست کـــــه بدوش همـــــۀ مــبارزان راه صــلــح وضـــد ایدلوژی جنگ آفرین ” جهاد ” افتــاده است. باید آنـــرا آنگــونــــه که درخـــورشأن شــهــدای درخــــون خــفتــــۀ افـشـــاراست با به دادگــاه کشیــدن مــتهــمــان آن بسررســاند.
سکوت، عدم جلب و معرفی جنایتکاران جنگی فاجعه ایست در فاجعه،شبه سنگین این سکوت سراپای نهاد های طویل و عریض حقوق بشری را که سالانه دها میلیون دالر را هزینه میکنند به زنجیر کشیده است گاهی با دماگوژی و جانبداری نبود اسناد مستند بهانه آورده میشود، عکسها و تصاویر ویدیوئی افشار که در زیر آمده است قطرهء از اوقیانوس جنایات جنگی در کابل را تبیـین میکند، عکس ها و تصاویر خود سخن میگویند وگواهی میدهند، عدم باور و تمکین به این اسناد خود جنایتی است با مکافات.
ازصفحه شواری جهانی هزاره
![](http://www.upsara.com/images/wi6s_cam00530.jpg")
![](http://www.upsara.com/images/u2p1_عکس0497.jpg")